Onderwijs in de natuur

Op vier (zorg)boerderijen, verbonden aan Landzijde, krijgen leerlingen die nog geen aansluiting hebben gevonden in het reguliere onderwijs, BGL onderwijs. Joost van Zorgboerderij Polderpracht, Rik van  Zorgboerderij Hartog, Ans van onderwijs/zorgboerderij Oostwijk en Inez van Landgoed Spijkerboor delen graag hun ervaringen over het onderwijs op hun boerderijen.

Zorgboerderij Polderpracht. BGL onderwijs begon zes jaar geleden voor het eerst op de zorgboerderij Polderpracht. Destijds was het spannend, omdat de zorgboerderij begon met de pilot. In de zomervakantie van 2017 waren de voorbereidingsweken en heeft er een grote verbouwing plaatsgevonden. De kantine werd omgebouwd tot een mooi klaslokaal. Joost: “De instroom van leerlingen komt via het samenwerkingsverband. De leerlingen worden onder andere begeleid door leerkracht Yvonne. Zij geeft inmiddels vier jaar les op de zorgboerderij. Er is een goede wisselwerking bij ons, waarbij we elkaar afwisselen.” Sinds het begin, stroomt 80% van de leerlingen door naar het (reguliere) onderwijs. Joost: “Ik vind het mooiste dat je een onzeker of beschadigd kind ziet binnenkomen. Je gaat dan aan de slag en als diegene doorstroomt naar het onderwijs, met veel meer zelfvertrouwen en didactische- en sociale vaardigheden, is het doel behaald. Wanneer het doel niet is behaald, heeft een leerling wel heel veel geleerd. Yvonne heeft een fotocollage gemaakt en daarop zie je de groei van de kinderen.” Zorgboerderij Polderpracht heeft naast het onderwijs, dagbesteding voor deelnemers tussen de 19 en 70 jaar. Het voelt voor hen nu als een warme familie, iedereen leert van elkaar en de zorgboerderij wil het zo houden. Joost: “Als ik kijk naar de huidige groep, denk ik dat BGL Onderwijs op onze zorgboerderij uitgebreid kan worden. Maar het moet wel behapbaar blijven voor Yvonne.”

Zorgboerderij Hartog. Vier jaar geleden begon de zorgboerderij met onderwijs geven aan kinderen. Inmiddels hebben ze een klas met acht leerlingen, die wordt ondersteund door een docent en onderwijsassistente. Ze maken gebruik van de diverse faciliteiten, zoals de houtwerkplaats en fietswerkplaats op de zorgboerderij. Rik: “We willen de kinderen succes laten ervaren. Met simpele opdrachten, hebben ze 100% kans op succes en krijgen ze hun vertrouwen weer terug. De meeste kinderen die hier komen zijn thuiszitters en durven niet meer naar school. Het doel is om hen weer terug te laten gaan naar (regulier) onderwijs. 75% gaat bij ons inderdaad terug naar het (reguliere) onderwijs. De resterende leerlingen gaan naar dagbesteding. We hadden een onhandelbaar meisje van 14 jaar die vaak woedeaanvallen had. Na drie jaar op de zorgboerderij is ze doorgestroomd naar regulier onderwijs. Het gaat nu helemaal goed!” Er is een goede combinatie tussen de dagbesteding en de kinderen op de boerderij. Rik: “Ik merk dat het een mooie combinatie is tussen dagbesteding en het onderwijs. De kinderen leren veel van de ouderen. Onder toezicht, werken de deelnemers van de dagbesteding samen met de kinderen.” Zorgboerderij Hartog zou in de toekomst de groep willen uitbreiden, omdat het enorm goed werkt op de zorgboerderij.

Onderwijs/zorgboerderij Oostwijk. Vier en een half jaar geleden begon BGL onderwijs op onderwijs/zorgboerderij Oostwijk. De boerderij focust zich op vier basisschoolleerlingen, variërend tussen groep drie en groep acht. Ans: “Wij maken het onderwijs op maat. De ene leerling kan wat meer dan de ander. De kinderen hebben vaak weinig vertrouwen in volwassenen en andere kinderen. Het begindoel is het vertrouwen bij de kinderen krijgen en dat ze zich hier veilig voelen. De ruimte en dieren geven ontspanning aan de kinderen. De omgeving moet niet op school lijken, omdat de kinderen daar nare ervaringen mee hebben. Als ze hier geland zijn en vertrouwen hebben, dan wordt het onderwijs uitgebreid.” Op de boerderij krijgen de leerlingen ook les in de praktijk, door onder andere rekenopdrachten met pony’s. Als een leerling een taak af heeft, wordt er een beloning gegeven, bijvoorbeeld knuffelen met de dieren. Ans: “We hebben in vier en een half jaar tijd maar twee leerlingen gehad die uitgestroomd zijn naar een zorgboerderij. De overige leerlingen zijn doorgestroomd naar het onderwijs. Onze collega Maaike zoekt naar passende scholen voor de leerlingen die doorstromen. “ De onderwijs/zorgboerderij heeft er bewust voor gekozen om de dagbesteding en onderwijs niet te combineren. Ans: “We wilden het eerst wel combineren, maar wij hebben kinderen die echt rust nodig hebben. Het mooiste is dat je de kinderen weer in hun kracht zet, dat ze weer vertrouwen krijgen in zichzelf en andere mensen en dat ze weer tot leren komen. De thuissituatie van de kinderen verbetert ook. Normaliter kwamen ze boos thuis en nu geven de ouders aan dat er thuis meer ontspanning is. We sturen ook vaak berichten naar de ouders gedurende de dag. In het verleden zijn de ouders gewend om negatieve berichten te ontvangen van de school, maar wij sturen positieve berichten op de boerderij.” onderwijs/zorg boerderij Oostwijk gaat de groep niet uitbreiden, omdat ze zich graag richten op een kleinschalige groep. Dat werkt het beste voor hen.

Landgoed Spijkerboor  Het avontuur van onderwijs begon in de kantine van de boerderij. Samen met twee docenten en een onderwijsassistent, wordt het onderwijs gegeven aan de leerlingen. Inez: “Ik vond het spannend om de dagbesteding en onderwijs te combineren.” Inmiddels zijn ze bezig met het 2^e schooljaar met in totaal 6 leerlingen. De combinatie tussen de kinderen en de deelnemers van de dagbesteding werkt dus enorm goed op de zorgboerderij. Inez: “De kinderen en de deelnemers van de dagbesteding werken goed samen. De deelnemers herkennen zichzelf in de kinderen. De deelnemers zeggen vaak dat ze dit graag vroeger hadden meegemaakt.” Het doel is dat de kinderen na 1 - 1,5 jaar doorstromen naar het (reguliere) onderwijs. Inez: “Er is onder andere een jongen naar havo leerjaar 1 doorgestroomd. Hij had twee jaar gemist op school. Sinds groep 7/8 is hij hard aan het leren bij ons. Het is fantastisch dat de kinderen op de boerderij weer zin krijgen in het leren. De praktijk en theorie wordt gecombineerd, door bijvoorbeeld eieren op te rapen met rekensommen. Je ziet de kinderen opbloeien in de natuur.”

De (zorg)boerderijen geven een mooi beeld van wat onderwijs in de natuur kan betekenen voor kinderen. Alle boerderijen hebben meegewerkt aan het onderzoek van Wageningen Research over de effectiviteit van onderwijs aanbieden op de boerderij. Lees hier de samenvatting van dit onderzoek.